Is triathlon gezond?
Triathlon is een duursport bij uitstek. Duursporten zijn zeker gezond. Het is goed voor je hart, je algehele conditie wordt (stukken) beter en dat beschermt weer tegen een hoge bloeddruk en overgewicht. Je immuunsysteem wordt sterker, waardoor je minder vaak ziek wordt.
Je voelt je fitter, waardoor ook dagelijkse inspanningen makkelijker aanvoelen. En een belangrijk voordeel. Door het vele sporten maak je het gelukshormoon aan. Plus iedere triatleet zal beamen dat het verslavend is.
Vooral zwemmen en fietsen zijn low impact sporten. En daardoor ook gezond. Hardlopen is een high impact sport, de meeste blessures in triathlon zie je dan ook vaak in het hardlopen. Dat maak hardlopen zeker niet ongezond, maar wel een sport die zorgvuldig aandacht verdient en goed opgebouwd moet worden. Je lichaam heeft tijd nodig om aan de impact te wennen. Maar dan de hamvraag. Is triathlon gezond? En dan met name de lange afstanden.
Triathlon gezond?
Een standaard antwoord. ‘It deppends’. Ofwel het is afhankelijk van meerdere factoren of triathlon gezond is. Zeker de korte afstanden (lees hier meer over triathlon afstanden) kennen eigenlijk enkel positieve gezondheidsvoordelen. Dus dan is het ja, triathlon is gezond. Kijken we echter naar de extreem lange inspanningen, dus ultra marathons of hele triatlons is het zeker niet zo dat hoe meer je sport hoe gezonder je bent.
“Zoals roken een risico vormt voor longkanker, is intensief duursporten een risicofactor voor het ontwikkelen van hartritmestoornissen.” (quote: Cardioloog Johan Van Lierde, gespecialiseerd in het effect van sport op het hart)
Lange afstanden triathlon gezond?
Een kanttekening bestaat voor de hele triatlons (dus 3.8km zwemmen, 180km fietsen en 42.2km hardlopen). Vooral de rechterharthelft vergroot door langdurig leveren van grote inspanning. Dat kan herstellen, maar als de inspanning keer op keer plaats vindt, lijkt het erop dat deze verandering kan aanhouden en dat er littekens in het myocard kunnen ontstaan.
Uit een studie bij extreme duursporters bleek dat bij 12,5 procent van hen littekens zichtbaar waren. Uit ander onderzoek kwam naar voren dat bij 20 procent van topsporters het linkeratrium is vergroot. Vooral mannen lijken iets gevoeliger nog dan vrouwen (ook doen mannen vaker langere afstanden).
Dit zijn doorgaans veranderingen waar de sporter zelf geen last van heeft, maar die op termijn wel een risicofactor kunnen vormen voor het ontstaan van ventriculaire en atriale ritmestoornissen. De kans op atriumfibrillatie is dan ook vijfmaal verhoogd voor duursporters.
De onderzoekers (O’Keefe en de zijnen) benadrukken dat dit absoluut niet betekent dat sporten ongezond is. Integendeel: regelmatig bewegen blijft volgens hen een belangrijke manier om hart- en vaatziekten te voorkomen en langer te leven. Maar je kunt het ook overdrijven.
Iets om in gedachte te houden dus. Meer is zeker niet altijd beter. En dat geldt ook voor triatleten.
Hoe zit het dan met andere duursporten?
Triathlon is natuurlijk niet de enige (lange) duursport. Ook bij marathon lopers is er een zelfde onderzoek geweest naar de gezondheidsvoordelen en risico’s van lange afstanden lopen. Hier kwam een gelijkwaardig resultaat uit. Los van vele ‘standaard’ blessures die menig hardloper op doet door de enorme belasting op je gewrichten. Blijkt ook hier regelmatig hartschade bij sporters gemeten te worden. En in tegenstelling tot een blessure, herstelt je hart dit niet.
Quote schreef hier in 2021 een artikel over:
Neem de kalkscore. Door de hoeveelheid kalk in het hart te meten, kunnen onderzoekers inschatten in hoeverre het hart is dichtgeslibd. ‘Dat is een risicofactor voor hart- en vaatziekten. Het lijkt dat een hogere kalkscore juist bij marathonlopers voorkomt.’ Een studie uit 2019 vond bijvoorbeeld bij de meest extreme duurlopers ook de hoogste kalkscore. Hun hart lijkt dus slijtage te hebben opgelopen door de hoge sportintensiteit.
En dat is nog niet alles, vertelt de Vos. ‘Er zijn ook stofjes die erop wijzen dat de hartcellen schade oplopen. Dit soort stofjes, bijvoorbeeld troponines, is verhoogd aanwezig kort na het lopen van een marathon.’ Dat bleek bijvoorbeeld uit een Spaanse studie uit 2018. ‘Dat lijkt eigenlijk niet gezond.’ De belasting van je hartspier zou tijdens een marathon zo extreem kunnen zijn dat de cellen eronder lijden. (bron: Quote, word je wel gezonder van een marathon?)
Ook in de fietswereld is hier al meermaals onderzoek naar gedaan en blijken dezelfde resultaten naar voren te komen. Daarover kun je hier meer lezen: Het effect van profwielrennen op het hart
Concluderend: Triathlon gezond, ja of nee?
Ondanks dat triathlon en dan met name de langere afstanden (vanaf een halve en verder) zeker ook risico’s kent is het niet gelijk zo dat het gevaarlijk is. Of dat iedere triatleet uiteindelijk hartpatiënt wordt. Vooralsnog zijn er nog weinig lange termijn resultaten bekend. De gezondheidsvoordelen lijken vooralsnog nog steeds op te wegen tegen de potentiële nadelen.
Belangrijk, sport verstandig. Neem de tijd voor goed herstel na een zware langdurige inspanning en laat je goed begeleiden. Twijfel je of je gezond bent? Of dat je op de goede weg bent? Een sportmedische keuring kan je helpen.
Triathlon of andere lange duursporten werkt verslavend. Hou dus de balans goed in de gaten. Bij twijfel raadpleeg altijd een medisch specialist.
Bronnen:
Dit artikel is tot stand gekomen met behulp van onderstaande bronnen.
- Medisch contact
- Dokterfit
- Het wetenschappelijk artikel, vindt je hier
- Ook in 2019 is er nog een studie naar gedaan. Die kun je hier vinden.
- Wordt je wel gezonder van een marathon – Quest 2021
- Assessment of Coronary Atherosclerosis Using Calcium Scores in Short- and Long-Distance Runners
- Elevation of Cardiac Troponins After Endurance Running Competitions
- Het effect van profwielrennen op het hart
